ابو علی سینا

ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا (۳۷۰-۴۲۸ق)، (۹۸۰-۱۰۳۷م)، بزرگ‌ترین فیلسوف مشایی و پزشک نامدار ایران در جهان اسلام است که آوازه آن سرتاسر عالم را گرفته است.

ابو علی سینا

در باب زندگی ابن سینا شرح احوالی از خود او که شاگردش جوزجانی آن را تکمیل کرده است در دست است. ابن سینا زندگی‌نامه نویسی را عملی متعارف نمی دانست. نام وی حسین و کنیه‌اش ابو علی و سینا نام نیایش بود. او در مجموع با نام ابوعلی‌سینا یعنی ترکیبی از کنیه و نام نیایش شهرت یافته است. وی به سال ۳۷۰ هجری قمری در افشانه، نزدیکی بخارا به دنیا آمد. پدر او از سوی امیران سامانی عامل قریه خرمیثن بود. ابن سینا در کودکی به همراه خانواده‌اش به بخارا رفت و آموزش‌های مقدماتی در علوم متعارف زمانه و سپس منطق و پزشکی به سرعت طی نمود. در همان اوان، معالجه نوح بن منصور، امیر سامانی به او فرصت داد تا از کتابخانه امیر استفاده کند. با تزلزل قدرت سامانیان و اوج‌گیری قدرت غزنویان و همچنین با فوت پدرش، او ابتدا به خوارزم و سپس به گرگان رفت و در همین شهر بود که با جوزجانی، شاگرد نامورش، آشنا شد. و چندی بعد در همدان، شمس الدوله، امیر دیلمی را معالجه کرد و به وزارت وی منصوب شد؛ اما توانایی او در اداره وزارت همپای تبحر پزشکی آگاهی های فلسفی و منطقی اش نبود و سپاهیان به دلیل مسائل مادی بر وی شوریدند. او ناگزیر مدت کوتاهی را در زندان به سر برد؛ اما دوباره با معالجه شمس الدوله امیر به مرتبت وزارت دست یافت. پس از مرگ امیر و جانشینی پسرش، سما الدوله، ابن سینا حاضر شد همچنان در مقام وزارت ابقا شود و ترجیح داد با علاءالدوله، حاکم اصفهان به طور محرمانه مکاتبه کند. سماءالدوله رنجیده از عمل ابن سینا وی را در دژ فردجان به زندان انداخت؛ اما سرانجام وی توانست خود را از زندان آزاد کند و به اصفهان بگریزد و همراه علاء الدوله پیروزمندانه به همدان برگردد. ابن سینا در سال ۴۲۸ بر اثر همان بیماری که به معالجه آن در نزد امرای سامانی و دیلمیان به ذوره مقامات سیاسی رسیده بود، یعنی قولنج، درگذشت. ازجمله آثار وی می توان به الشفاء، النجاه، الاشارات و التنبیهات، القانون فی الطب، رساله حی بن یقظان و منطق المشرقیین اشاره کرد.