وحدت و همبستگی مسلمانان، اصلی بسیار مهم و اساسی در پاسخ به مسائل پیش روی آنان است که در کلام خدا و سنت نبوی، بر آن تأکید فراوان شده است. در تاریخ معاصر نیز عالمان و متفکران اسلامی از طهطاوي، سيد جمال‌الدين اسدآبادي، رشيدرضا تا سيدقطب و در میانة آنان، بسیاری دیگر، هر کدام با برجسته‌سازی رویکردی در پاسخ به مسائل جامعة اسلامی و پیشرفت، نبود و ضعف این مهم را فریاد زده‌اند.
امام خميني (ره)، به تجربه و مختصات اندیشة شکل‌یافته از قبل و شناسایی ضعف‌ها و قوت‌ها – ضمن اشراف بر مصائب و مرارت‌های پیش رو- با رهبری رخداد انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی در تولد و تحرک‌بخشی این موضوع در جهان اسلام و فراتر آز آن، تأثير فراواني گذاشت. تبیین وضعیت دنیای معاصر در قالب مستضعفان و مستکبران، مفهوم‌سازی نوینی از صورت‌بندی جاری جهان توسط ایشان بود که میتواند در تداوم نوزایی این اندیشه، یاری‌رسان باشد.
بر اساس آیة شریفة «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّهً وَاحِدَهً ...» یکی از مهمترین اهداف اسلام، تشکیل امت واحدة اسلامی، اعتلای آن و ساخت تمدن نوین اسلامی است. رسیدن به این هدف مهم، مستلزم تکامل اخلاقی، معنوی و مادی مسلمانان و همچنین تعاون و تعاضد علمی و فکری میان اندیشمندان اسلامی در دفاع منطقی از هویت و منافع مسلمانان و ملل آزاد جهان می باشد. با عنایت به نقش مهمی که استادان مسلمان دانشگاه‌های جهان در نیل به این مهم دارند، «مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها» در سال 1395 شمسی (2016 میلادی/1437 قمری) تشکیل شد.
